Obudźcie swoją ciekawość i wybierzcie się do starych kopalni, zachwyćcie się widokiem na majestatyczny zbiornik trzeciej co do wielkości elektrowni wodnej na świecie wpisującej się w krajobraz Jesioników, nacieszcie się jazdą wąskotorówką, zajrzyjcie do słynnej fabryki robotów lub spróbujcie wypłukać złoto w Zlatych Horach. To i wiele więcej czeka na Was na szlaku technicznych unikatów polsko-czeskiego pogranicza.
|
1. Stara Fabryka, Bielsko-Biała Muzeum znajduje się w budynkach dawnej fabryki sukna i towarów wełnianych. W okresie międzywojennym bielską wełnę znał niemal cały świat. W muzeum zgromadzono maszyny i urządzenia pracujące niegdyś w bielskim przemyśle, część ekspozycji poświęcona jest Fiatowi 126 p – produkowanym w Bielsku-Białej. |
 |
|
2. Wapienniki, Wędrynia Piece powstały na początku XIX wieku, kiedy na terenie gminy wydobywała się ruda żelaza. Do tego okresu wpisuje się również wydobywanie wapnia i jego wypalanie w tzw. „wopienkach”, tak na piece mówiono w miejscowej gwarze. Są to dwa okrągłoszybowe piece, które funkcjonowały do 1965 r.
|
|
|
POLECAMY!
Muzeum Ustrońskie
|
Stała ekspozycja zapoznaje zwiedzających z historią miasta i miejscowego przemysłu. |
 |
3. Dolny Obszar Witkowice, Ostrawa Unikatowa na skalę światową strefa, gdzie w latach 1828–1998 wydobywano węgiel i produkowano surowe żelazo. Dziś niepowtarzalne centrum edukacyjne, towarzyskie i kulturowe. Do całego kompleksu Dolnych Witkowic należy Wielofunkcyjna Aula Gong, wraz z galerią, U6 – mały świat techniki i Landek Park z największą w Czechach wystawą o górnictwie. Czy wiecie, że…? W strefie znajdziecie także Wielki Świat Techniki, który przedstawia naukę i technikę w formie zabawnej gry oraz prezentuje kulturalną dzielnicę Hlubina przyciągającą muzyków i artystów. |
|
4. Kopalnia Michał, Ostrawa W byłej kopalni możecie przejść przez tą samą trasę, którą górnicy przechodzili przed rozpoczęciem pracy. Zobaczyć tu można m.in. szatnię łańcuszkową, prysznice, znaczkownię, cechownię, lampownię oraz stołówkę górniczą. Nie brakuje też biura geologa i gabinetu lekarskiego. Dumą muzeum jest unikatowa i nadal działająca maszyna parowa z 1903 roku. |
 |
 |
POLECAMY! Muzeum Techniki Tatra, Kopřivnice Najbogatsza kolekcja dedykowana kopřivnickiej wytwórni powozów, później znanej jako producent samochodów TATRA. |
|
5. Landek Park, Ostrawa W największym muzeum górnictwa w Republice Czeskiej możecie zjechać szybem do złoża kopalnianego i przez chwilę poczuć się jak górnicy. Oprócz wystawy w kopalni zapoznajcie się również z ekspozycjami dotyczącymi ratownictwa górniczego, technik przebicia i wydobycia, historii transportu kopalnianego oraz osadnictwa. |
 |
 |
6. Młyn Wodny w Tworkowie Młyn wodny z 1914 roku wciąż jest w użyciu i codziennie produkuje 3 t mąki. |
|
POLECAMY!
Zakład produkcji kos |
Zabytkowe gospodarstwo wiejskie przedstawia produkcję małych narzędzi rolniczych, wystawę leśnictwa oraz ekspozycję dotyczącą mieszkania na wsi. W ramach specjalnego zwiedzania wypróbujecie prania na tarze lub wyplatania koszyków. |
 |
7. Kopalnia Ignacy, Rybnik Industrialne Centrum Kultury funkcjonuje nie tylko jako muzeum historyczne, w którym zwiedzający zobaczą m.in. stalowe wieże szybowe, wieżę widokową, stacje transformatorowe, maszyny parowe i wiele innych artefaktów górniczych, ale również jako centrum kultury całego regionu. |
|
POLECAMY! Fabryka Robotów, Moszna W muzeum obejrzeć można roboty, przede wszystkim postaci z filmów sci-fi, z których największy mierzy nawet 3,5 metra i waży prawie tonę. Znajdują się tu również różne rzeczy użytkowe. Wszystko produkowane jest przeważnie ze złomu samochodowego. |
|
|
|
8. Zabytkowa Stacja Kolei Wąskotorowej w Rudach
|
|
POLECAMY!
Młyn w Brzeźnicy Ceglany młyn z lat 20. XX wieku, który został ponownie uruchomiony w 2006 roku.
Czy wiecie, że...? Z historią młyna powiązany jest niemiecki poeta romantyczny Joseph von Eichendorff, który nieszczęśliwie zakochał się w córce młynarza, a swoje uczucia odzwierciedlił w wierszu „Das zerbrochene Ring“ („Złamany pierścionek”). |
 |
 |
9. Śląskie Obserwatorium Geofizyczne w Raciborzu Obserwatorium powstało w latach 20. XX wieku, w celu badania negatywnych aspekty działalności wydobywczej. W małym muzeum, w piwnicy budynku, można obecnie obejrzeć stare sejsmografy. |
|
POLECAMY!
Huta Królewska w Zagwiździu Zespół dawnej Huty Królewskiej z XVIII wieku obejmuje ceglane budynki (magazyn, odlewnia i kuźnia połączone dwoma kanałami). |
 |
 |
10. Kolejka wąskotorowa w Osobłodze Po ostatniej czynnej trasie wąskotorowej między Třemešną a Osobłogą na przedgórzu Jesioników, od ponad 120 lat, wciąż regularnie kursują pociągi spalinowe i parowe. |
|
POLECAMY!
Centrum Tradycji Tkackich, Prudnik Celem Centrum Tradycji Tkackich jest zachowanie i prezentacja tradycji przemysłu tekstylnego, rozwijającego się tutaj już od XIX wieku. |
 |
 |
11. Młyny Rudy Złota, Zlaté Hory W Dolinie Zagubionych Sztolni obejrzycie repliki dawnych młynów rudy złota z XIV wieku, które przypominają złote lata wydobycia kruszcu w tej okolicy. |
|
12. Elektrownia szczytowo-pompowa, Dlouhé stráně Jedna z największych na świecie elektrowni szczytowopompowych i najbardziej rozległa elektrownia wodna w Republice Czeskiej. Większość obiektów znajduje się pod ziemią, budowle na powierzchni zostały z wyczuciem wkomponowane w okoliczny krajobraz górski, tworząc z nim harmonijną całość. Zwiedzanie możliwe jest przez cały rok, po uprzedniej rezerwacji online. Oprowadzanie umożliwi Wam zapoznanie się z technologią pracy elektrowni w olbrzymich pomieszczeniach podziemnych, zbiorniku dolnym oraz imponującym zbiorniku górnym. |
 |
 |
13. Wytwórnia Papieru Velké Losiny Wytwórnia papieru należy dziś do najstarszych nadal funkcjonujących zakładów tego rodzaju w Europie. Papier produkuje się tu w tradycyjny sposób z bawełny i lnu. Przez swoją wytrzymałość wykorzystuje się go zwłaszcza w technikach artystycznych, w znaczącej ozdobnej korespondencji, do celów reprezentacyjnych oraz w pracy księgarskiej i restauratorskiej. |
|
POLECAMY! Elektrownia wodna „Háj”, Třeština Ten zabytek hydrologiczny powstał w latach 1921-1924. Elektrownia jest jednym z klejnotów międzywojennej architektury technicznej.
|
|
 |
14. Kopalnia Uranu, Kletno Rudę do wytapiania żelaza, srebra i miedzi wydobywano w okolicy Kletna już w średniowieczu. Wydobycie uranu zaczęło się tu w 1948 roku z inicjatywy Związku Radzieckiego, który poszukiwał złoża uranu do produkcji bomby atomowej. W czasie pięciu lat funkcjonowania kopalni zostało wykopanych łącznie 37 km korytarzy. Przez ten czas wydobyto 20 ton uranu. Od 2002 roku dostępna jest 200-metrowa trasa turystyczna z kolekcją minerałów i sprzętu górniczego. |
|
15. Kopalnia Złota, Złoty Stok Największą tutejszą atrakcją turystyczną jest trasa turystyczna w byłej kopalni złota. Swój początek ma ona w sztolni Gertruda, w której zobaczyć można stare narzędzia górnicze, mapy oraz piec do topienia złota. W bocznych korytarzach zostało urządzone laboratorium J. Schärfenberga, chemika szukającego przepisu na eliksir nieśmiertelności. Jednak zamiast eliksiru odkrył on silną truciznę – arszenik. Istnieje nawet legenda, że arszenikiem ze Złotego Stoku był truty sam Napoleon. Ze sztolni przejdziecie dalej Korytarzem Śmierci, którego nazwa przypomina jego ponurą przeszłość. Podobno górnicy podejrzani o kradzież złota byli tu przytwierdzani za pomocą zaprawy do ścian i konali w strasznych męczarniach. |
|
 |
16. Muzeum Papiernictwa, Duszniki-Zdrój Stary młyn papierniczy sprzed 1562 roku przekształcony został w muzeum papiernictwa, gdzie po dziś dzień produkuje się papier. W trakcie zwiedzania zobaczycie na własne oczy, jak produkuje się papier metodą znaną od średniowiecza. POLECAMY! W ramach warsztatów możecie nawet wyprodukować własny arkusz papieru. |
|
17. Łabska Elektrownia Wodna „Hučák”, Hradec Králové Obok elektrowni parowej z 1910 roku, w 1912 roku powstała wodna elektrownia przepływowa. Na ekspozycji zaprezentowano zabytki ze zbiorów Narodowego Muzeum Techniki. Można zapoznać się również z metodami działania elektrowni. |
 |
 |
18. Muzeum Kolejnictwa Výtopna, Jaroměř W ponadstuletniej parowozowni w pobliżu stacji kolejowej Jaroměř można przenieść się w czasy, kiedy to na kolei królowała para.
|
|
19. Wapiennik „Berlova vápenka”, Třemošnice Wapiennik „Berlova vápenka” jest niepowtarzalną zachowaną pamiątką z początków przemysłowej produkcji wapna w Górach Żelaznych. Działał on w latach 1880-1960. Obecnie znajduje się tu wystawa dotycząca historii wapiennictwa.
|
 |
 |
20. Zalew „Les Království”, Bílá Třemešná Zalew Les Království to zbiornik wodny na rzece Łabie. Położona jest przy samotni Těšnov na terenie miejscowości Bílá Třemešná, 4 km w górę rzeki od miasta Dvůr Králové nad Labem. Znajdująca się tu zapora została wzniesiona w romantycznym stylu pseudogotyckim (1910–1919). |
|
POLECAMY!
Muzeum Ceramiki, Bolesławiec Głównym eksponatem jest tutaj ceramika, produkowana tu od XVIII wieku do dnia dzisiejszego. |
 |
 |
21. Skansen Górniczy, Žacléř Teren kopalni „Jan Šverma” jest ostatnią zachowaną pamiątką głębinowego górnictwa węglowego w Czechach Wschodnich, o którym wzmianka pisemna pochodzi już z XVI wieku. Kopalnia została udostępniona dla turystów jako skansen górniczy. |
|
22. Huta Szkła Julia, Piechowice Huta Szkła Julia już prawie 200 lat produkuje ręcznie zdobione wyroby ze szkła kryształowego. Oprócz możliwości przyjrzenia się pracy najlepszych szklarzy, na zwiedzających czekają tu także specjalne pokazy i warsztaty. |
 |
|
|
POLECAMY!
Muzeum Prasy Śląskiej, Pszczyna Muzeum gromadzi czasopisma, maszyny drukarskie i introligatorskie. |
|
23. Jeszted W 1973 r. parę kilometrów od Liberca ukończono budowę nowego hotelu i nadajnika telewizyjnego o wyglądzie srebrnego stożka. Stał się on niepowtarzalnym elementem krajobrazu Grzbietu Jesztedzkiego i całego regionu. |
 |
Fortyfikacje budowane w latach 1935–1938 wzdłuż granicy ówczesnej Czechosłowacji należały do najnowocześniejszych systemów obronnych w Europie. Projektowane fortyfikacje składały się z linii lekkich obiektów obronnych (proste małe twierdze) i ciężkich zabudowań (niezależne obiekty lub twierdze artyleryjskie).
|
1. Muzeum MO-S5 „Na trati“, Stary Bogumin Należy do kategorii ciężkich fortyfikacji. Z punktu widzenia budowlanego jest to o nietypowy obustronny samodzielny i dwupoziomowy schron bojowy III stopnia w skali wytrzymałości. Ówczesne uzbrojenie obiektu tworzyły dwie armaty przeciwpancerne i cztery samodzielne ciężkie karabiny maszynowe na stanowiskach ogniowych. Takie uzbrojenie było uzupełnione o ciężki ręczny karabin maszynowy w dwóch wieżach pancernych piechoty, trzy ręczne karabiny maszynowe na pomocniczych stanowiskach ogniowych i sześć wyrzutni granatów. |
 |
 |
2. Obszar Umocnień Czechosłowackich, Hlučín-Darkovičky Obszar twierdzy jest w Europie wysoko oceniany jako przykład części systemu fortyfikacji czechosłowackich, który powstawał w latach 1935–1938. Obiekty obszaru są różorodne od strony projektowej i taktyczno-bojowej oraz posiadają różne stopnie wytrzymałości. Umocnienia są częścią szlaku atrakcji technicznych, tzw. TECHNO TRASY, która łączy znaczące industrialne zabytki na terenie kraju morawsko-śląskiego. |
|
3. Pomnik Armii Republiki Czeskiej i Czechosłowacka Fortyfikacja – Opawa – Milostovice Trzy betonowe schrony, które stały się częścią fortyfikacji Czechosłowacji w latach 30. XX wieku. Unikatem znajdującym się wyłącznie w tym miejscu są dwa działa z oznakowaniem L1 produkowane przez pilzeńską Škodę. POLECAMY! Niesamowitą atrakcją jest coroczna akcja „Światła nad Bunkrami”, podczas której bunkry zostają oświetlone wzdłuż całej linii fortyfikacji. |
 |
  |
4. Cesarsko-Królewska Twierdza, Ołomuniec W Ołomuńcu i bliskiej okolicy możecie zwiedzić pozostałości powstałych z rozkazu cesarzowej Marii Teresy fortyfikacji bastionowych z XVIII wieku, które zbudowano w celu obrony terenów przed atakiem pruskim. W centrum miasta zwiedzicie Bramę Marii Teresy oraz koszary wodna, a w Twierdzy Koronnej dowiecie się więcej na temat historii wojskowej Ołomuńca. Zajrzeć możecie również do niektórych budynków późniejszych fortyfikacji z XIX wieku. Trzydzieści budynków wojskowych, będących niegdyś częścią twierdzy, łączy edukacyjna ścieżka rowerowa. |
|
5. Muzeum Czechosłowackich Fortyfikacji – Twierdza Artyleryjska Bouda i Hůrka, Králíky Te dwa obiekty to największe budowle forteczne z lat 30. XX wieku w Czechach, które zostały udostępnione zwiedzającym. Jednocześnie tworzą część Kralickiego Obszaru Fortyfikacyjnego, gdzie stopniowo realizowany jest projekt ratujący i udostępniający te unikatowe zabytki wojskowo-techniczne i historyczne. POLECAMY! Trasa ścieżki edukacyjnej o długości 6,5 km prowadzi z Wielkiego Rynku w Králíkach aż do twierdzy artyleryjskiej Hůrka. Podążając tą trasą poznacie wiele ciekawostek dotyczących tutejszych fortyfikacji. |
|
|
|
6. Twierdza Hanička Kompleks fortyfikacji wojskowej z lat 1935–1938. Tworzy go pięć schronów bojowych z wieżami pancernymi i około 1750 m podziemnych korytarzy i pomieszczeń. Podziemia wraz z muzeum wojskowym są udostępnione do zwiedzania. |
|
POLECAMY! Schron Piechoty K-S 14 „U Cihelny“, Králíky Samodzielny schron piechoty III stopnia w skali wytrzymałości. Pod koniec sierpnia przy schronie odbywa się tradycyjny pokaz bitwy o fortyfikację. W obiekcie umieszczono obszerną wystawę o powstaniu Republiki Czechosłowackiej, Legionie Czechosłowackim, budowie fortyfikacji i losach sierżanta Arnošta HRADA, który zginął tutaj w tragicznych okolicznościach. |
 |
|
7. Twierdza Skutina Artyleryjska twierdza typu „francuskiego” – dwa schrony piechoty zostały wsunięte do linii obiektów samodzielnych w celu obrony innych umocnień. Zapewnić one miały ciągłość ognia zaporowego. Na zboczu odwróconym od wroga miały zostać zbudowane pozostałe trzy schrony. Prace natomiast wstrzymano jesienią 1938 roku. |
|
|
8. Twierdza Dobrošov Budowa twierdzy rozpoczęła się w 1937 r., ale już w kolejnym roku prace zostały definitywnie wstrzymane. Przez ten czas powstało 1750 m łączących korytarzy i 750 m pomieszczeń podziemnych na głębokości 20-39 metrów pod powierzchnią. POLECAMY! Przez całą twierdzę wiedzie ścieżka edukacyjna, która wzdłuż linii fortyfikacji prowadzi aż do uzdrowiska Běloves. |
 |
 |
9. Běloveski Skansen Fortyfikacyjny, Náchod-Běloves Skansen fortyfikacyjny jest unikatowym kompleksem odrestaurowanych obiektów czechosłowackich fortyfikacji z lat 1935-1938. Sercem skansenu jest schron piechoty N-S 82 „Březinka“, który doprowadzono do stanu, w jakim znajdował się jesienią 1938 roku. |
|
10. Twierdza Josefov Bastionowa twierdza jest unikatowym kompleksem obronnym zbudowanym w duchu najlepszej technologii fortyfikacyjnej swoich czasów. W czasie swojego powstania, pod koniec XVIII wieku, korytarze mające prawie 45 km długości były największym podziemnym kompleksem w Europie. Podczas zwiedzania przejdziecie około 1 km i poznacie niespodzianki przygotowane dla nieproszonych gości. Pod koniec możecie spróbować przejść podziemnymi korytarzami w zupełnych ciemnościach. POLECAMY! Na nowej wystawie zobaczycie działa z okresu od XVIII do XX wieku. |
 |
 |
11. Twierdza Stachelberg Twierdzę Stachelberg zbudowano w latach 1937-1938 jako część przedwojennych Fortyfikacji Czechosłowackich koło miejscowości Babí u Trutnova, na wschodnim krańcu Karkonoszy. Ekspozycja w obiekcie jest uzupełniona o wiele modeli ówczesnej techniki wojskowej oraz budowli fortyfikacyjnych. |
|
POLECAMY! Muzeum Wojny 1866 Muzeum wojny stoi w miejscu, gdzie 3 lipca 1866 r. rozegrała się bitwa między pruskimi i austriackimi wojskami, druga największa bitwa XIX wieku. Ekspozycja przedstawia uzbrojenie i wyposażenie zaangażowanych w bitwę armii i jednostek. W najbliższej okolicy znajduje się ossuarium, mauzoleum, cmentarz pruski oraz monumentalny pomnik bitwy. W każdą rocznicę bitwy organizowane są tutaj uroczystości na pamiątkę bitwy i cześć poległych na polu walki. |
 |
 |
12. Kompleks Riese, Walim i Głuszyca Kompleks Riese umieszczony w Sudetach był największym projektem budowlano-górniczym III Rzeszy. Większą część kompleksu tworzy podziemna sieć tuneli, do której budowy wykorzystywano więźniów obozów. Sztolnie po dziś dzień owiane są pełnią tajemnic i są unikatowym zabytkiem z okresu II wojny światowej. POLECAMY! Podziemne Miasto Osówka ma najdłuższą trasę wśród udostępnionych obiektów z całego kompleksu Riese. Historyczna trasa – z przewodnikiem mająca 1200 m długości, ekstremalna trasa – z przewodnikiem zawierająca również spływ łodzią czy korytarze poszukiwaczy skarbów. Drugim z obiektów, które warto odwiedzić, są Sztolnie Walimskie. |
|
13. Twierdza Srebrna Góra Górska twierdza z drugiej połowy XVIII wieku, w swoim czasie jeden z najnowocześniejszych obiektów wojskowych w Europie. Kompleks obejmuje sześć twierdz i kilka baszt, łącznie z ogromnym donżonem w centrum bazy obronnej. Po całym kompleksie oprowadzają przewodnicy w historycznych pruskich mundurach. |
 |
 |
14. Twierdza Kłodzko Twierdza Kłodzko na Wzgórzu Zamkowym, zbudowana w XVII wieku przez Habsburgów i rozbudowana w XVIII wieku przez Prusy, to zespół baszt, kazamatów i tajemniczych labiryntów. Wewnątrz twierdzy zapoznacie się z życiem ówczesnych żołdaków, udostępniona jest również część podziemnych korytarzy. |
|
POLECAMY!
Muzeum „Blechhammer – 1944“ |
To niewielkie muzeum przedstawia historię gminy i okolic w czasach II wojny światowej. W poszczególnych pomieszczeniach znajdziecie wystawy o: 15 Armii Lotnicza USAAF, jeńcach wojennych, robotnikach i więźniach miejscowych obozów. |
 |
POLECAMY! Wieża Woka, Prudnik Wieża Zamkowa zwana także Wieżą Woka jest jedyną pozostałością twierdzy z XIII wieku, którą zbudował czeski szlachcic, rycerz i założyciel Prudnika – Wok z Rożemberka. Średniowieczny zamek spłonął na początku XIX wieku, pozostała tylko wieża (41 m) służąca dzisiaj jako wieża widokowa. |
|
POLECAMY! Muzeum 4 Pułku Strzelców Podhalańskich |
Małe prywatne muzeum, które przybliża historię 4 Pułku Strzelców Podhalańskich, który do 1939 roku stacjonował w Cieszynie. |
 |
15. Twierdza Nysa Twierdza Nysa to jeden z najlepiej zachowanych systemów fortyfikacji na Śląsku. Większość obiektów – Bastion św. Jadwigi, Fort Wodny, Reduta Kapucyńska i Kardynalska, Fort Prusy, Fort I–II i fortyfikacje zbudowano w XVIII wieku. Wiek XIX był czasem rozległej modernizacji kompleksu. Obiekty Twierdzy Nysa zajmują powierzchnię około 80 ha i otaczają teren o powierzchni około 230 ha. Na początku tego wieku twierdza została poddana obszernemu remontowi stając się znaczącą atrakcją turystyczną i miejscem różnych wydarzeń kulturalnych. W twierdzy regularnie odbywają się wydarzenia historyczne, chociażby rekonstrukcja Bitwy o Nysę (w sierpniu lub wrześniu podczas Dni Twierdzy Nysa), w której uczestniczą grupy rekonstrukcyjne z Polski i zagranicy. |
Do pobrania:
